Elfabet(Alfabe)

Video 1


Video 2


Video 3


Kürtçe, (Kurdî veya Kurdkî) geniş Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-İranî kolunun kuzey-batı İrani grubuna girer ve Türkiye'nin doğu ve güney doğusu, Suriye'nin kuzeyi, Irak'in kuzeyi ve doğusu ve İran'ın batısında konuşulmaktadır. Orta Doğu'nun Arapça, Türkçe ve Farsçadan sonra en çok konuşulan dördüncü dilidir.

Yapı olarak Altay dil ailesine giren Türkçe ve bir Sami dil olan Arapçadan çok farklıdır. Ama hem gramer hem de bazı temel sözcükler açısından gerek Avestî ve Sankrit gibi eski diller, gerek Fransızca, İngilizce, Rusça ve Almanca gibi çağdaş Avrupa dilleri ile önemli benzerlikler arz eder. Aynı kökten gelen Kürtçe ile Farsça arasındaki benzerlik ve farklılıklar ise Latinceden türeyen Fransızca, İtalyanca ve İspanyolca arasındaki ayrılıklarla karşılaştırılabilir. Bir kısım sözcükler aynı eski İranca kökenden gelip, zamanla değişik bir evrim sonucu bugün iki dilde tamamen farklı telaffuz edilmektedir. Her iki dilin ayrıca tamamen kendilerine özgü zengin kelime hazineleri, morfoloji, fonoloji ve gramer kuralları vardır. Örneğin Kürtçede önemli bir rol oynayan adların, Fransızcada olduğu gibi eril ve dişil olarak cinslere göre ayrımı olayı Farsçada yoktur


A

Türkçedeki A gibi okunur.. A harfi bazı şivelerde O harfine dönüşmüştür.Şöyle ki;

Hatin/Gelmek kelimesi kimi zaman Hotin olarak okunur.
Nav/İsim kelimesi Nov, Nabe/Olmaz kelimesi ise Nobe olarak okunur.
Birçok Kürtçe kelime bazı Şivelerde A harflerini O olarak yorumlar..

Nêzonîm / Hotim / Novê min / Nobe / Ez Fam Nokim / Omon / Here-Haro / Zîmon gibi..

B

Türkçedeki B gibi okunur..

B Harfi Kürt Dilleri ve Şivelerinde kimi zaman V olarak telafuz edilir.
Mesela Koçgirideki Kürt Yemeği olan Babiko, Baviko olarak okunur..
Yada Kürtçedeki Zimistan sözcüğü zamanla M harfinin V ile Zivistan'a dönüşmesi gibi.. Yada Nabe derken bunu Nave ! olarak okumak ve yahutta Bûm / Oldum kelimesinin Vûm/Vim gibi hallere gelmesi..


C

Türkçedeki C gibi okunur ve bazı Kürt Lehçe ve Şivelerinde bu ses J-Z Seslerine dönüşeniliyor.. Örnek olarak VEJİN canlanmak-dirilmek anlamında ve bu kelime bazen VEZİN olarak da söylenir.Özellikle Dersim Kürtçesinde..

Ç

Türkçedeki Ç gibi okunur..

D Türkçedeki D gibi okunur..

E

E Harfi bazen Şapkalı A olarak okunur ama bu daha çok Çorum-Maraş-Mardin-Malatya yörelerinde görülmektedir..Örnek olarak EZ ben demek ve bu kimi zaman bazı şivelerde AZ olarak okunur..

Ê

İnce E olarak okunur.. Mesela Dile min hatalı bir cümledir ama Dilê min bunun doğru halidir.Yada Welatê Qoçgîrî..
Navê min yada Kırdki Lehçesindeki Namê min gibi..Aitliktir.

F

Türkçedeki gibi okunur..

G

Türkçedeki gibi okunur..

H

Türkçedeki gibi okunur.. H harfi bazen kelimeden atılır.Hüseyin Kelimesi bazen HUSEN-USEN-UŞEN olarak okunabilir..

I İ harfi Kürtçe de İ ile I arasında bir ses olarak okunur..Tam olarak İnce İ gibi okunmaz.. Örneğin Birayê min okunuş olarak Brayê mın olarak söylenir.. Bazı Kelimelerde İ harfi kalkar.Örneğin Stran, Stenbol, Standin, Spî, Bra, Brîn gibi..

Î

İnce İ dir.Farsçadaki gibi okunur... Türkçe de yoktur.

J

Türkçedeki gibi okunur..

K

Türkçedeki gibi okunur.. K Harfi bazen kelimelerde kaynar.Şerşok Banyo kelimesi Şerşo olarak okunur kimi zaman..

L

Türkçedeki gibi okunur..

M

Türkçedeki gibi okunur ama bazı kelimelerde bu harf V harfine dönüşmüştür.Mesela Kürtçedeki İsim anlamına gelen NAME, Kurmanca ve Soran Lehçelerine NAV-NAW olarak geçmiştir.Yada Zimistan kelimesi ZİVİSTAN olarak geçmiştir.

N Türkçedeki gibi okunur..

O

Türkçedeki gibi okunur..

P Türkçedeki gibi okunur..

Q Bu Kelime Türkçe de yoktur.Gırtlaktan okunur.

R Türkçedeki gibi okunur..

S

S harfi Kürtçede bazen Z harfine dönüşür yada arada kaynar.. Mesela;

Osman Kelimesi OZMAN olarak okunabilir.
Yada Hüseyin Kelimesi bazen UŞEN olarak da yorumlanır.

Ş

Ş Harfi Kürtçe de kimi zaman J harfine dönüşür..Mesela;

Şoreş/Devrim kelimesi ŞoreJ olarak okunabilir..Bu çok sık raslanan bir değişimdir..

T

Türkçedeki gibi okunur..

U Türkçedeki gibi okunur..

Û

Bu Harf Türkçe de yoktur ve U ile Ü arasında bir ses verir.. Şûn/Bûn gibi..

Ü Bu Harf Kurmancada yoktur ama geçmişte bir kısmı Zazaki Konuşan Koçgiri Aşiretlerindeki Kurmanca da Kırdki/Zazaki Lehçesinde bulunur..
Mesela Koçgiri Dilindeki Jür/Oda anlamına gelir..Zazakide ise Jü/1 demektir.

V Türkçedeki gibi okunur..

W

Bu Harf Türkçe de yoktur.. Bazen X harfinden sonra okunarak hafif O harfine dönüşen bir ses çıkar.. Mesela X kendi başına Gırtlaktan H olarak okunur ama XW harfinde bu Gırtlak H ile hemen arkasından W ile birlikte okunur ve hafif yuvarlak bir ses kadar.Bu nedenle;

Xwe/Kendi kelimesi Xo'ya
Berxwedan/Mücadele kelimesi Berxodan'a
Xweser/Özgürlük-Bağımsızlık kelimesi Xoser'e dönüşebilir..

X

Türkçe de bu Harf yoktur.Gırtlaktan okunur..Gırtlaktan gelen bir H sesi verir..
Mesela Xew/Uyku kelimesi, Alfabeyi bilmeyenler tarafından Gırtlaktan okunduğu halde HEW olarak okunur ve yazılır.Xewa min Hat cümlesi Hewa mın Hat olarak okunur ve yazılır..Halbuki Kürtçede ki X ve H sesleri farklıdır.
X gırtlaktan çıkan bir H sesine benzer.
Xwedê/Tanrı kelimesi Gırtlaktan gelen bir H ile ve hemen ardından gelen W ile HADE olarak okunur..X sen sonra W geliyor ise harf daha yuvarlak bir hal alır..Yoksa sadece Gırtlaktan okunur H gibi..

Y Türkçedeki gibi okunur..

Z Z bazen S harfine dönüşebilir..
Derbaz kelimesinin Derbas'a dönüşmesi gibi..

Harflerin Marşı(Sirûda (merş) tîpan)

Em şagird in, em dixwînin abc
nivîsandin, ew ji bo me armanc e
tîpên me tev sîh û yek in çde
xweşî ev e, bi zimanê kurmanc e

êfgh him rehet e, him şêrîn
iîjk xweş dixwînim bi qîrîn
lmno hê mayîne hinên din
gelî kurdan, werin tev de bixwînin

pqrsştuû tu meyze
vwx ne, ez şaş nakim yek levze
heşt dengdêr in, heçî dengdar bîst û sê

riya ronî dibistan e, ma yz.

Hesenê Emîn